Folkestone Triennial verrassend origineel

Afgelopen zomer waren er op het strand van Folkestone en diverse plekken aan de rand van de stad een dertigtal beelden en installaties te zien onder de noemer ‘Folkestone Triennial’. Het bleek de tweede editie van deze buitententoonstelling en een verademing in vergelijking met haar evenknie ‘Beaufort’ langs de Belgische kust. In Folkestone geen kilometers lange zoektocht naar beelden maar een overzichtelijk, goed beloopbaar expositietraject. Uitgezet in een romantisch decor van haven, strand, zee, boothuizen en oude gebouwen.

Om met de autotrein binnengekomen bezoekers aan de stad Folkestone te binden werd in 2008 een kunstmanifestatie opgezet. Het vervolg werd dit jaar als triënnale onder de subtitel A million miles from home gebracht. Er was nieuw werk van zo’n twintig kunstenaars te zien, afkomstig uit zo’n beetje alle werelddelen. Daarnaast waren er een achttal permanente installaties, die na de vorige editie waren aangekocht. Het geheel bleek een interessante mix van (video)installaties, bronzen beelden, geborduurde objecten en allerlei uitingen die verwijzen naar Folkestone en haar ligging aan zee. Daaronder een immens skelet van een zeemonster gemaakt door Charles Avery en het bronzen beeld The Folkestone Mermaid van Cornelia Parker, gebaseerd op de beroemde Kleine zeemeermin in Kopenhagen.

Muzikale waterlift
De subtitel van deze Triënnale verwees volgens de catalogus naar overbekende thema’s als migratie, kolonialisme, globalisering en nationale identiteit. Gelukkig waren er maar weinig kunstenaars die deze overkoepelende suggestie al te letterlijk hadden genomen; uitzondering daarop was de mismoedige video Promised land van de Deense kunstenaar Nikolaj B S Larsen. Daarentegen muntten met name de bijdragen van de Britse kunstenaars uit in eigenzinnigheid en originaliteit. Neem de permanente installatie Folk Stones van Mark Wallinger in het park bovenop de krijtrotsen: niet meer dan een gedenkplaat in het gras die bestond uit een verzameling ingemetselde strandkeien met cijfers erop. Zo op het eerst gezicht een banale cijferact, maar bij Wallinger moet je altijd goed door de eerste oppervlakkige laag heen kijken. Wat opviel was dat de keien waren genummerd van 1 tot 19.240. Het laatste getal moest dus iets betekenen: Het bleek overeen te komen met het exacte aantal Britse soldaten dat op 1 juli 1916 omkwam, de eerste dag van de slag aan de Somne. Wallinger’s gedenkplaat werd zo een monument voor de gevallen Britse soldaten die vanuit Folkstone naar de slagvelden in Europa vertrokken.

En dan was er daarna ineens het waterliftje The Leas, dat gebruikt wordt om badgasten en toeristen vanaf het hoger gelegen park op de rotsen te vervoeren naar het strand. Vanuit de langzaam dalende Victoriaanse lift had je een fraai uitzicht op Het Kanaal. Voor £1,- werd je tijdens de daling of stijging getrakteerd op muziek van de Engelse kunstenaar annex musicus Martin Creed, die hij speciaal voor dit tochtje gecomponeerd heeft. Het muziekstuk Work no 1196, Piece for string quartet and elevator bleek een subtiele toevoeging. Uit de vier geluidsboxen onder de twee bankjes kwam tijdens de afdaling en stijging een bij tijd en wijle melodieus, dan weer onheilspellend snerpend geluid, dat het effect van zakken en stijgen aanzienlijk versterkte.

Performances aan zee
Eenmaal beneden op het strand kregen we zicht op een groep in het zwart geklede mensen die zonder iets te zeggen vlak voor de branding in zee stonden. Langzaam maar zeker draaide de een na de ander zich om, zodat uiteindelijk de hele groep met het gezicht naar het strand kwam te staan. Daarna begon het hele ritueel weer van voren af aan. Het bleek een performance van Hamish Fulton met achttien locals als figuranten tegen het decor van een ruige, opspattende zee. Voor Fulton – in Engeland wordt hij the walking artist genoemd - is wandelen een kunstvorm die hij ondergaat in een contemplatieve staat, één met de natuur. Zijn coast-to coast walks zijn bedoeld om ons te waarschuwen voor de stijging van de zeespiegel door de opwarming van de aarde.
Nadat we dit schouwspel een minuut of tien in ons hadden opgenomen, liepen we verder langs het strand richting installatie Out of tune van de Britse kunstenares A K Dolven. Een 500 jaar oude bronzen klok die uit een klokkenspel verwijderd was omdat de klank niet meer deugde, werd door haar opnieuw tot leven gebracht. Zij liet een nieuwe klepel monteren en luidde de klok daarna feestelijk in op het strand van Folkestone, hangend aan een dikke kabel tussen een tweetal twintig meter hoge stalen zuilen. De nagalm duurde 50 seconden en A K Dolven is er nog steeds van overtuigd dat het geluid zover droeg dat het in Calais te horen was.

Folkestone Triennial