Verzamelaars aan het woord

Jos van der Velde en Rianne Versluis

 
 
Door Etienne Boileau
 
 
Door van een aantal kunstenaars meerdere - soms wel tientallen - werken aan te kopen, hebben beide verzamelaars een collectie met diepte opgebouwd. Het gaat ze daarbij vooral om kunstwerken waarin iets te ontdekken valt. Hun eigen interpretatie en persoonlijke beleving speelt een belangrijke rol: ‘kunst is een aanzienlijke verrijking van ons leven’.
 
Een zelf verbouwde kluswoning van vier verdiepingen in de Tarwewijk op Rotterdam-Zuid is het domein van Jos van der Velde en zijn partner Rianne Versluis. Hij is een klassiek geschoold zanger en zij houdt zich bezig met de accreditatie van opleidingen in het hoger onderwijs. De door hen met honderden kunstwerken ingerichte, en zelf vorm gegeven ruimtes ogen sereen. Neem de eerste etage waar de keuken zich bevindt. Daar hangt een groot aantal poëtische tekeningen van Simon Benson en enkele subtiele handgeschreven tekstwerken van Toine Horvers. Boven in de woonkamer aan de wand treffen we een zwaar monochroom paneel van Willy de Sauter en een drietal diffuse schilderijen van Charl van Ark aan. Alles opgezet in beige of gebroken wit. Alleen bij een juiste lichtinval komt er iets van een voorstelling in Van Ark’s werk naar voren. Her en der zijn in de diverse vertrekken op de vloer of aan de wand beelden geplaatst. Bij die plaatsing wordt de ene keer uitgegaan van overeenkomsten en de andere keer juist van contrasten. Zo wordt spanning gecreëerd en komen onverwachte aspecten aan het licht.
 
Stille kunst
Jos: “Van sommige werken kan de appreciatie op den duur afnemen, maar dat vinden we niet bezwaarlijk. Een kunstwerk is een voertuig voor het oog en de geest.Je schaft iets aan omdat het je intrigeert, en omdat het de drager is van iets waar je de vinger niet op kunt leggen; het onttrekt zich (deels) aan jouw begrip. Totaal begrip is de ontsluiering van het werk; iets dat begrepen wordt, wordt eigenlijk doorzien en verliest daarmee betekenis en urgentie.”
Rianne: “Er zijn een paar werken die altijd moeten hangen, zoals hetgrote schilderij van Charl. Maar verder wisselen we ook regelmatig, al is dat niet altijd even makkelijk.
Jos: “Goed werk heeft een zekere gelaagdheid. Over het algemeen verzamelen wij hier ‘stille kunst’, kunst die verfijnd en esthetisch is en waar weinig kleur in voorkomt. Onze verzameling tekeningen van Simon Benson vormt een aanzienlijk deel van onze tweedimensionale collectie. Van hem hebben we ook een paar 3d-objecten waaronder twee woordbeelden en een vloerbeeld. Zijn werk gaat vaak over de mens als denkend wezen, via de taal als middelares tussen de wereld van de materie en die van de idee.”
Rianne: “Onze verzameling werken van Paul de Kort vormt een groot deel van onze 3d-collectie. We hebben zeker dertig werken van hem: zowel beelden als tekeningen. Zijn beelden zijn eigenlijk uitgewerkte tekeningen in het driedimensionale vlak: opgerold lood met knipjes erin.”
Jos: “Paul de Kort is geïnteresseerd in het zichtbaar maken van patronen en structuren, in het onderzoek naar de soms precaire balans tussen orde en chaos. Van huis uit is Paul tekenaar. Hij gebruikt ook sterk grafische patronen in zijn landart-projecten, zoals het Labyrint in Wassende maan in de Biesbosch en binnen de bestaande Mandercirkels op de heide bij Tubbergen, waar hij met minimale ingrepen een cultuurhistorisch landschap accentueerde.In onze collectie hebben we ook verscheidene ambachtelijke bronzen beelden van Bart Kelholt - ik noem dit ‘verfijning in monumentaliteit’ - en een meerdelig stalen beeldvan Cor van Dijk. Van Dijk freest één zijde heel precies en laat op de andere zijden de giethuid zien. Hij is als een schaker, denkt voortdurend zoveel zetten vooruit en plant alle processen heel nauwkeurig, in tegenstelling tot Bart Kelholt die veel meer intuïtief te werk gaat.”
 
Principes uit de muziek
Tijdens de rondgang door hun huis vertelt Jos dat hij naast zijn werk als  zanger - de rol van evangelist in de Matthäus Passion is hem op het lijf geschreven -, ook rondleidingen in Museum Boijmans geeft.
“Belangrijk is dat je voor rondleidingen je taal slijpt. Kun je woorden aanreiken waarmee een ander zich een toegang tot het werk kan verschaffen? Zowel tijdens een rondleiding in het Booijmans als tijdens een zangpartij ga ik die dialoog met het publiek aan.”
Dan stappen we de zitkamer in, waar we een ronde bal van gelamineerd masoniet aantreffen waarop in een spiraalvorm een patroon van perforaties is aangebracht. Het werk blijkt van Paul de Kort en heeft als titel At the still point of a turning world naar aanleiding van een gedicht van T.S. Eliot.
Jos: “De bal zoekt zelf z’n plek in de ruimte. Van Paul hebben we een aantal belangrijke sleutelwerken in onze collectie. Eén ervan is de Ricercar a sei – de zesstemmige fuga uit Das Musicalische Opfer van J.S. Bach – dat bestaat uit een zestal rechthoekige blokken die zijn samengesteld uit gelaagd bladlood. Hierin is door insneden de choreografie te zien van een zestal lijnen die zich om elkaar heen winden als in een fuga: streng in de onderliggende logica, maar vrij in de manier waarop iedere afzonderlijke stem klinkt. In deze tot sculptuur geworden tekening visualiseert hij het principe van het contrapunt heel fraai.” 

Copyright 2013 © Etienne Boileau


Paul de Kort, At the still point of a turning world, gelaagd masoniet, foto GJ Hoogland